بادگیر
بادگیر جزئی از کالبد ساختمانهای مناطق گرمسیری ایران است. در واقع، می‌توان بادگیر را سازه‌ای سنتی براي خنک سازی ایستا و خود بخودی داخل ساختمان تعریف کرد. نحوه کارکرد بادگیرها به صورت کولرهای آبی امروزی است؛ به این صورت که باد از منفذها و شیارهای بادگیر داخل می شود و از روی سامانه آبی تعبیه شده درون آن (در نتیجۀ عمل تبخیر، که عملی گرماگیر است) عبور مي كند و سرد مي شود و هوای داخل بنا را خنك مي كند.
بادگیر، نوع ابتدایی تهویه مطبوع، از ابداعات ایرانیان به شمار می‌رود و از دیرباز جزء نمادهاي تمدن ایرانی بوده است. استفاده از بادگیر در ایران سابقه‌ای بسیار طولانی دارد تا آنجا که برخی پژوهشگران، بنا بر شواهد باستانشناختی، تاریخ 4000 سال قبل از میلاد را برای آن رقم زده اند.
بادگیر اعظم بازار بزرگ کرمان، بادگیر و آب‌انبار رضوان‌شهر، بادگیرهای محله فهادان یزد، بادگیر و آب انبار شهر میبد، بادگیر چپقی سیرجان، بادگیرهای بندرعباس و لارستان و قشم و چابهار، از بادگیرهای بسيار ديدني ایران به شمار می‌روند. بلندترين بادگیر جهان، یعنی بادگیر باغ دولت آباد، با 18 متر درازا، در شهر یزد قرار دارد.
 
در برج آزادی نیز فضایی مانند بادگیرها در رأس برج شبیه‌سازی شده است؛ از این رو، در چهار سوی طبقه آخر بنا، شیارهایی عمودی مشابه دریچه‌های بادگیر (چشمه‌ها) وجود دارد. این شیارها، افزون بر استفاده زیباشناختی و تزيینی در طرح بنا، به تهویه هوای داخل بنا نیز کمک می‌كند.
 
| 
